آیت الله رییسی با بیان اینکه به نظر بنده شفافیت در هر دستگاه و نهادی منجر به صیانت از خود آن دستگاه می شود، به موضوه ۶۳ حساب قوه قضائیه اشاره کرد و گفت: ما تلاش کردیم با شفافیت تمام این حساب ها را در منظر مردم قرار دهیم تا بدانند از کجا پول وارد شده و صرف چه کاری هم شده است.
رییس قوه قضاییه در گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم، با گرامیداشت یاد شهدای هفتم تیرماه، هفته قوه قضاییه را به همه همکاران قضایی تبریک گفت.
موضوع شفافیت خواست مردم است
وی در پاسخ به سئوالی در مورد مطالبه جدی از قوه قضاییه در زمینه شفافیت و دستوراتی که در این رابطه از سوی رییس قوه قضاییه در یکسال گذشته صادر شده است، در تشریح برجسته ترین اقدامات در این زمینه، تصریح کرد: موضوع شفافیت خواست مردم است و فقط مختص قوه قضاییه هم نیست؛ بلکه برای همه قوای کشور است و اینکه مردم، نخبگان و صاحبنظران در جریان موضوعات باشند، نوعی صیانت بخشی برای همه دستگاه‌هاست.
رییس قوه قضاییه بیان داشت: در آداب القضا حضور افراد مطلع به قوانین و فقه در دادگاه از مواردی است که توصیه شده تا رایی که قاضی صادر می کند، در معرض دید افراد نخبه و خبره و اهل فن باشد تا رای کمتر دچار آسیب شود.
آیت الله رییسی با بیان اینکه دادگاه علنی، تاسیس قانون اساسی است، افزود: قانون اساسی و قوانین موضوعه این تاسیس را پذیرفته‌اند که دادگاه‌ها جز در موارد خاص مثل موارد اخلاقی یا موارد امنیتی علنی برگزار شود که دلیل علنی بودن همین شفافیت است.
رای پانصد صفحه‌ای یک قاضی در پرونده‌ای اقتصادی
وی با اشاره به نشر آرای قضات که از سوی دستگاه قضا در حال اجرا و توسعه است، خاطرنشان کرد: قضات خیلی زحمت می‌کشند و با دقت آنچه در دوران دانشگاه و یا حوزه علمیه آموخته‌اند، در آراء و احکام خود بکار می گیرند.
رییس قوه قضاییه از قاضی به عنوان “مهندس اجرای قانون” تعبیر کرد و گفت: قاضی با استفاده از همه قوانین رای صادر می‌کند و این رای گاهی دارای مبانی مختلف و با نگاه‌های مختلف است . آرای قضات، بعضی اوقات در دانشگاه‌ها مورد بحث دانشجویان دوره دکتری است و به جای اینکه کتاب را بخوانند، رای قاضی را مورد نظر قرار می‌دهند.
آیت الله رییسی خاطرنشان کرد: چند وقت پیش رای یکی از قضات در یک پرونده اقتصادی را برای بنده آورند که پانصد صفحه رای صادر کرده بود و مانند یک کتاب بود. قاضی با دقت رای صادر کرده و خود او می‌گفت اگر رای منتشر شود، بسیار خوب است؛ قانون نیز اجازه داده که رای منتشر شود.
علنی بودن نکته مهمی است که باید به آن توجه شود
وی تصریح کرد: همکاران قضایی از انتشار آرا استقبال می‌کنند و در سامانه‌ای که شروع به کار کرده است، آرا گنجانده می‌شود تا این موضوع باب شود.
آیت الله رییسی درباره علنی بودن دادگاه‌ها و با تاکید بر این موضوع، افزود: دادگاه‌های اقتصادی به صورت علنی برگزار می‌شود و دادگاه‌های دیگر نیز برابر قانون، به جز موارد استثنا، می‌تواند علنی باشد.
وی ادامه داد: در دیوان عالی کشور رسما اعلام کردم که جلسات هیات عمومی به ویژه در بحث وحدت رویه، علنی از رسانه ملی پخش شود؛ چون یک پارلمان حقوقی و قضایی است و قضات برجسته اظهارنظر فقهی و حقوقی می‌کنند و بسیار قابل استفاده است. جلسات هیات عمومی دیوان عدالت اداری هم می‌تواند در مواردی که بحث وحدت رویه مطرح است، حتما بصورت علنی برگزار شود.
رییس قوه قضاییه یادآور شد: علنی بودن نکته مهمی است که باید به آن توجه شود و در زمره سیاست‌های ما هم هست.
هر چه به شفافیت بیشتر توجه شود، زمینه‌های فساد را از بین می‌برد
آیت الله رییسی در ادامه خاطرنشان کرد: حساب‌های قوه قضاییه یک دغدغه شده بود و عده‌ای آن را دستاویز مسائل سیاسی قرار داده بودند و برخی نیز حقیقتا دنبال این بودند که مسئله چیست.
وی بیان داشت: ما در این زمینه گزارش دادیم و در این ارائه گزارش هم ضرر نکردیم. این اطلاعات در معرض دید مردم قرار گرفت و معلوم شد که پول از کجا آمده، مبلغ آن چقدر است و کجا مصرف شده است. این گزارش توانست برای مردم اطمینان بخش باشد.
رییس قوه قضاییه با بیان اینکه این شفافیت به اطمینان بخشی دستگاه قضایی و کار قوه قضاییه و مردم کمک می‌کند، تصریح کرد: در مسائل اقتصادی بنده تاکید دارم، قانون اجرا شود؛ اصلا بحث شفافیت را بعضی می‌خواهند شعاری کنند. ولی ما معتقدیم چه اشکالی دارد که قرارداد‌ها پشت ویترین بیاید و همه بدانند؟ چه اشکالی دارد که بدانند تسهیلات بانکی را که به افراد پرداخت می‌شود، چه کسی گرفته است؟
وی افزود: آن چیزی که محرمانگی دارد، مسائل امنیتی است و این موارد در هر کشوری هست. اگر مسائل پشت ویترین بیاید، خودش بازدارندگی دارد و مردم می‌دانند کسانی که تسهیلات گرفتند، باید در مقابل نظام بانکی کشور پاسخگو باشند. به نظر من این شفافیت اگر هر چه بیشتر به آن توجه شود، هم زمینه‌های فساد را از بین می‌برد، هم سلامت اداری را تضمین می‌کند و هم در مجموعه قضایی کشور موثر است.
آیت الله رییسی با اشاره به افتتاح چند سامانه برای شفافیت در قوه قضاییه بیان داشت: این سامانه‌هایی که اخیرا راه اندازی می‌شود و در این هفته نیز چند مورد از این موارد را افتتاح می‌کنیم، به این نوع از کار‌ها کمک می‌کند؛ مثل سامانه تعرفه‌ای که در مورد دریافتی‌های کارشناسان و وکلا وجود دارد و اجرای قانون است. این موارد از کسانی که در این امر مشغول هستند، هم صیانت می‌کند و هم می‌تواند به مردم اطمینان دهد و نوع سامانه‌هایی که در این رابطه فعال شده و فعال می‌شود، در جهت اطمینان بخشی بیشتر به مردم است.
دستگاه‌هایی که امر مبارزه با فساد را بعهده دارند، باید خودشان از سلامت کامل برخوردار باشند
مجری گفت: یکی از موضوعات خیلی مهم که از نگاه مردم بسیار برجسته است، برداشتن علم مبارزه با فساد توسط قوه قضاییه است که با استقبال گسترده مردم مواجه شده و ما یک نظرسنجی خارج از سیستم قضایی انجام دادیم که نتایج آن فوق العاده جالب و به نوعی شگفت انگیز بود. در این نظرسنجی مشخص شده امیدواری بسیار زیادی در مردم ایجاد شده؛ برای اینکه قوه قضاییه حقیقتا وارد میدان مبارزه با فساد شده است. این نظرسنجی، یک نظرسنجی بسیار معتبر با سئوالات و شاخص‌های مختلف است که طبیعتا مسئولیت جنابعالی و همکارانتان را نسبت به گذشته بسیار سنگین‌تر می‌کند. سئوالات مطرح شده از مردم دو محور داشت و بیش از پنج هزار پاسخ به سایت اعلام شده بود. این دو محور یکی مبارزه با فساد در درون قوه قضاییه و یکی مبارزه با فساد در بیرون از قوه قضاییه بود. شما برای یک سال گذشته چه گزارشی برای ارائه به مردم دارید؟
آیت الله رییسی بیان کرد: حتما سلامت دستگاه قضایی می‌تواند به سلامت اداری در کشور کمک کند و به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی با دستمال تمیز می‌شود شیشه را پاک کرد و اگر دستمال خودش کثیف باشد، نمی‌شود این کار را انجام داد. ایشان همواره در این مورد تاکید کردهاند و یک امر برهانی، عقلانی و قطعی برای همه آحاد کشور و مردم عزیزماست.
وی تصریح کرد: دستگاه‌هایی که امر مبارزه با فساد را بعهده دارند، باید خودشان از سلامت کامل برخوردار باشند و هرگونه ناسلامتی را باید برای خودشان سم بدانند و با آن با همه وجود برخورد کنند. این یک اصل برای دستگاه‌هایی است که در این رابطه مسئولیت دارند و به ویژه آن‌هایی که در خط مقدم مبارزه با فساد هستند؛ لذا صیانت از دستگاه قضایی و حفظ سلامت دستگاه قضایی اصلی است که همواره بر آن تاکید شده ومی‌شود.
آمار فساد در دستگاه قضایی نسبت به سایر مجموعه‌ها، آمار بالایی نیست
آیت الله رییسی در ادامه سخنان خود گفت: آمار فساد در دستگاه قضایی نسبت به سایر مجموعه‌ها، آمار بالایی نیست و حتی درباره تخلفات قضات، دادستان انتظامی قضات چندی پیش در جلسه مسئولان عالی قوه قضاییه، عدد یک درصد را اعلام کرد؛ اما یک درصد هم برای مجموعه ما زیاد است.
رییس قوه قضاییه بیان کرد: همین پرونده‌ای که الان در خبرها مطرح است و متهم آن محاکمه می‌شود. این پرونده یک روند نیست؛ بلکه یک استثناست. ما قضات پاک و سالمِ زیادی داریم. در دیوان عالی کشور قاضی داریم که همین الان اجاره نشین است و از این موارد درسایر مراجع قضایی هم کم نیستند.
آیت الله رییسی خاطرنشان کرد: در بدنه دستگاه قضایی، قضات پاک، متدین، پرکار و مخلص بسیار داریم که در جای جای کشور تلاش می‌کنند و قاطبه قضات اینگونه هستند.
اصلاح نظام قضایی بدون اصلاح نظام وکالت، کارشناسی و ضابطین میسر نیست
وی افزود: مجموعه دستگاه قضایی جایگاهی است که در آن قدرت هست، قلم در این مجموعه قلم موثری است و بالاخره افرادی نفوذ می‌کنند و افرادی دلشان می‌خواهد که رای را به نفع خودشان بگیرند و برای این امر تلاش می‌کنند و بنده بار‌ها در جلسات تاکید کردم که اصلاح نظام قضایی بدون اصلاح نظام وکالت، کارشناسی و ضابطین میسر نیست؛ این‌ها همه با دستگاه قضایی ارتباط دارند و اصلا ما در رابطه با سلامت دستگاه قضایی بدون سلامت در نظام وکالت نمیتوانیم سخن بگوییم؛ چون وکلا دائما با دستگاه قضایی سر و کار دارند و هم وکیل و هم کارشناس در این زمینه نقش دارند.
آیت الله رییسی در ادامه خاطرنشان کرد: ما همزمان با مسئله سلامت دستگاه قضایی، یک بُعد از کار و یکی از حلقه‌های این زنجیر را حفظ سلامت در نظام وکالت اعلام کردیم و گفتیم خود وکلا باید در اینکه جریان وکالت جریان سالم و قانونمند و حق طلب و حق خواه باشد، پیشقدم باشند و نسبت به کارشناسی نیز همانطور. این ابزار‌ها باید سلامتشان حفظ شود و اگر سلامت آن‌ها حفظ و صیانت نشود، این موضوع دستگاه قضایی را تهدید می‌کند و عدالت مورد تهدید قرار می‌گیرد و باید نسبت به همه این‌ها توجه شود.
رییس دستگاه قضایی اذعان کرد: از آن ابتدا که بنده مسئولیت دستگاه قضایی را بعهده گرفتم، هر پرونده‌ای مربوط به درون دستگاه قضایی بود، تاکید کردم که دنبال شود. حفاظت و اطلاعات قوه قضاییه در این رابطه نظارت درونی دارد و تاکید کرده‌ایم که باید فعال باشد. تاکید کرده‌ایم نظارت قضایی در درون دستگاه قضایی مثل نظارت دیوان عالی کشور، نظارت دادستانی کل کشور در امور دادسرا‌ها به صورت فعال عمل کنند و دادسرای انتظامی قضات، ارزشیابی را به صورت فعال دنبال نماید.
فعال بودن بخش‌های مختلف نظارتی در داخل دستگاه قضایی، برای صیانت از مجموعه است
وی ادامه داد: فعال بودن این عزیزان در بخش‌های مختلف نظارتی در داخل دستگاه قضایی، برای صیانت از مجموعه، حفظ اشخاص و حفظ آراء و تصمیمات است.
مجری در ادامه گفت: در سئوالات مردم بود که قضاتی که حکم انفصال گرفتند و محاکمه شدند، چرا به جز یکی دو نفر که همه می‌شناسند، بقیه علنی محاکمه نمی‌شوند؟ مگر اصل بر محاکمه علنی نیست؟
آیت الله رییسی در پاسخ گفت: ما یک بخش انتظامی قضات و یک بخش کیفری داریم. در بخش انتظامی قضات مراحلی وجود دارد و اگر کسی تخلفی نسبت به قاضی اعلام کند، در یک کمیسیون بررسی می‌شود و کمیسیون اگر تخلف را تشخیص داد، در دادگاه بدوی انتظامی قضات و سپس در دادگاه عالی انتظامی قضات مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. این رسیدگی، رسیدگی انتظامی است و اعلام نمی‌شود.
رییس قوه قضاییه بیان کرد:، اما رسیدگی کیفری، قاضی و غیر قاضی ندارد. اگر معلوم شد اسم یک قاضی در مفاسد اقتصادی وجود دارد و اتهامش قطعی شد، مثل افراد معمولی در دادگاه شرکت می‌کند و رای آن مانند آرای دیگر اعلام می‌شود و هیچ فرقی از این جهت بین قاضی و غیرقاضی نیست. دادگاه انتظامی امری کاملا انتظامی است؛ یعنی ممکن است کسی صلاحیتش مورد خدشه قرار گیرد و صلاحیتش مورد تایید نباشد؛ اما مقوله کیفری غیر از مقوله انتظامی است.
وی ادامه داد: آن مواردی که قاضی در یک پرونده اقتصادی مورد اتهام قرار گرفت و عنوان مفسد اقتصادی و یا جرم اقتصادی پیدا کرد، مثل دیگران است و هیچ فرقی از این جهت بین قاضی و غیرقاضی نیست.
هیچ منطقه ممنوعه‌ای در قوه قضاییه نداریم
مجری از رییس دستگاه قضایی پرسید که منطقه ممنوعه در مبارزه با فساد کجاست که رییس قوه قضاییه در پاسخ تاکید کرد: ما هیچ منطقه ممنوعه‌ای در قوه قضاییه نداریم؛ جز یک نکته که من در جلسات اشاره کرده‌ام و در محضر مردم عزیز عرض می‌کنم و به قضات محترم عرض کردیم که فقط خط قرمز شما بی استناد حکم کردن و بی استناد نظر دادن است وگرنه در مورد هرکس و در هر جایگاه، پرونده‌ای مستند باشد و سخنی مستند باشد، قابل پیگیری و تعقیب است و برابر قانون مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
آیت الله رییسی خاطرنشان کرد: خط قرمز ما این است که خدای نکرده رایی صادر شود و نظری داده شود و مطلبی اعلام گردد که مستند به اسناد و ادله نباشد.
هیچ پرونده‌ای را زیر میز نمی‌گذاریم
آیت الله رییسی بیان کرد: وعده ما به مردم این بوده که هر پرونده‌ای که در قوه قضاییه است، آن پرونده را رسیدگی کنیم و نتایج آن را به مردم عزیز عرض کنیم. روند سال گذشته ما این بوده و این روند نیز ادامه پیدا می‌کند. از کسانی که به نحوی از برخی از مفاسد مطلع هستند و آن را به دستگاه‌های مربوطه اطلاع می‌دهند، از آن‌ها نیز تشکر می‌کنم؛ اما مطرح کردن در رسانه‌های عمومی و در فضای مجازی و به افراد افترا و اتهام زدن بدون دلیل، درست نیست و مرجع رسیدگی به این موارد قوه قضاییه است.
وی گفت: در هر بخشی از قوه قضاییه در هر جا و هر استانی فساد را اعلام کنند، دستگاه قضایی موظف به رسیدگی به آن است؛ اما اینکه افرادی مورد افترا و اتهام قرار بگیرند و سندی در مورد آن ارائه نشود، باید جلوی آن را هم گرفت. این کار امنیت روانی جامعه را مختل می‌کند و هم خلاف شرع و هم خلاف قانون است.
رییس قوه قضاییه اظهار کرد: وعده‌ای را که ما قبلا دادیم و ادامه پیدا می‌کند، این است که هیچ پرونده‌ای را زیر میز نمی‌گذاریم و قضات ما امروز هر پرونده‌ای که دستشان هست، باید دقیق بررسی کنند و استنادات و ادله را مورد توجه قرار دهند و تصمیم قضایی بگیرند.
وی افزود: بگذارید جامعه ما بداند که کار مبارزه با فساد به نحو قانونمند دنبال می‌شود و بر کار‌ها نظارت وجود دارد و از طرف دیگر از افترا زدن به افراد باید جلوگیری شود؛ یعنی اینکه راحت افراد مورد تهمت و افترا قرار گیرند، این کار را نباید بکنند. در همین دادگاه اخیر نیز چند بار تاکید شد که افراد گمانه زنی نکنند و مطالب باید مبنا داشته باشد؛ همینطور نسبت به افراد و اشخاص اتهام و افترا زدن درست نیست.
