پس از هشدارهای متعدد کارشناسان در خصوص تبلیغات گمراه‌کننده و خارج از عرف پزشکان سرانجام رئیس سازمان نظام پزشکی خواستار برخورد با تبلیغات پزشکی غیرمجاز شده است.
آیین‌نامه تبلیغات پزشکی در قانون سازمان نظام پزشکی ۲۱ ماده دارد و جزئیات مواردی که باید در اطلاع رسانی خدمات پزشکی رعایت شود، تشریح شده است و سازمان نظام پزشکی بارها تأکید کرده است که در حوزه خدمات سلامت «تبلیغ» نداریم، بلکه خدمات این حوزه باید اطلاع‌رسانی شود که این موضوع بعه معنی معرفی خدمات، بدون استفاده از توضیحات گمراه کننده و نادرست است.
هرچند بارها مسؤولان سازمان نظام پزشکی در خصوص تبلیغات گمراه‌کننده و خارج از عرف پزشکان در فضای مجازی هشدار داده‌اند اما همچنان شاهد تبلیغ گسترده پزشکی خصوصا تبلیغات پزشکان زیبایی در فضای مجازی هستیم.
تبلیغاتی که در مواقعی به استفاده از تصاویر برهنه و خارج از عرف بیماران در این فضا می‌پردازد و یک پزشک بدون توجه به حقوق بیمار، عکسهای آنها را به راحتی منتشر می‌کند.
این در حالی است منتشرکنندگان این تصاویر، عکسی از پیکر بیمار منتشر می‌کنند که با موازین شرعی ما در تضاد مشهود قرار دارد و بی‌توجهی به این موضوع باعث شده که صفحات برخی پزشکان پر از عکسهای دور از شئونات اسلامی و فرهنگی ما باشد.
پر واضح است که این قبیل از پزشکان در فضای مجازی به ویژه اینستاگرام دست به نمایش عمل‌های جراحی و تصویر بیماران با هدف کسب مخاطب و در‌آمد می‌زنند.
انتشار عکس قبل و بعد از عمل ممنوع است
چندی پیش محسن مصلحی، دبیر شورای عالی نظام پزشکی به توضیحاتی در این پرداخت و افزود: هم از نظر قانون و هم از نظر وجهه جامعه پزشکی و شرافت انسانی، تبلیغ در حوزه پزشکی به طور کل ممنوع است. حتی تبلیغ درباره خدمات نیز طبق آیین‌نامه تبلیغات مصوبه شورای عالی پزشکی ممنوع است.
وی گفت: صرفا و تحت شرایطی که با تشکیل کمیسیون تبلیغات سازمان‌ها‌ی نظام پزشکی صورت می‌گیرد، اطلاع رسانی در خصوص خدمات در صورتی که متن اطلاع رسانی توسط کمیسیون تبلیغات مورد تأیید قرار بگیرد، منعی ندارد. بنابراین به‌طور مشخص تعداد، نوع و متن اطلاع رسانی در آیین‌نامه مشخص شده و در آیین نامه این موضوع به عنوان اطلاع رسانی ذکر شده و نه تبلیغات به آن نحوی که در صنوف دیگر کاربرد دارد.
مصلحی تاکید کرد: مشخصا در آیین نامه آمده است که انتشار عکس قبل و بعد از عمل ممنوع است، حتی در آیین نامه اصلاحی نیز که جدیدا منتشر و ابلاغ شد نیز این موضوع صریحا بیان شده است. بنابراین حتی برای عمل زیبایی بینی هم انتشار عکس قبل و بعد از عمل ممنوع است.
وی تصریح کرد: انتشار عکس اعضای بدن که با موازین شرعی و فرهنگی ما در تضاد است، به طور کلی ممنوع است و این کار مجازات سنگینی هم دارد اما سازمان نظام پزشکی طبق شرح وظایف خودش در مواردی می‌تواند دخالت داشته باشد که از آنها مطلع باشد.
بیان اسرار بیمار به هر شکلی خلاف اخلاق و مقررات است
چندی قبل محمد جهانگیری معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی نیز در خصوص تبلیغات پزشکان در فضای مجازی توضیح داد: طبق آیین‌نامه شورای عالی سازمان نظام پزشکی، دادسراهای انتظامی این سازمان می‌توانند بر اساس دستورالعمل خود با موارد تخلف در این زمینه برخورد کنند.
وی همچنین درباره پخش زنده عمل‌های جراحی و تبلیغ آن در فضای مجازی، تأکید کرد: علاوه بر ممنوعیت تبلیغ در حوزه سلامت، بیان اسرار بیمار نیز به هر شکلی خلاف اخلاق و مقررات است، مگر اینکه پزشک اجازه کتبی داشته باشد و بر اساس هماهنگی با سازمان نظام پزشکی باشد.
جهانگیری بعضی خدمات مانند نشان دادن آنلاین جراحی‌های زنده در اینستاگرام یا شبکه‌های اجتماعی کاملا خلاف قانون و عرف است و کشورهای دیگر نیز مجاز به آن نیستند. پزشکان می‌توانند تخصص، نوع خدمات و مکان آن را با کسب مجوز اعلام کنند، اما نباید وارد جزئیات خدمت شوند و مواردی را مطرح کنند که مردم نمی‌توانند درستی آنها را تشخیص دهند. همچنین این اطلاع‌رسانی‌ها نباید نیاز القائی ایجاد کند.
رصد تبلیغات غیرقانونی در دستور کار نظام پزشکی
هرچند مسؤولان وزارت بهداشت بارها در زمینه تبلیغات پزشکی هشدار داده‌اند اما همچنان شاهد فعالیت آزادانه برخی از این افراد در فضای مجازی هستیم و همین موضوع باعث شد تا محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام پزشکی طی نامه‌ای خواستار رسیدگی و اقدام قانونی در خصوص این تبلیغات در فضای مجازی شده است.
در نامه رئیس سازمان نظام پزشکی آمده است: «احترما با توجه به با عنایت به گسترش تبلیغات پزشکی غیرمجاز و گمراه‌کننده که بخش عمده‌ای از آنها از طریق فضای مجازی با نمایش تصاویر غیراخلاقی صورت می‌گیرد بدیهی است سازمان نظام پزشکی در راستای اهداف و وظایف قانونی خود در حمایت از شأن و منزلت جامعه پزشکی و رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای و نیز سلامت مردم موظف به اقدام قانونی در قبال تبلیغات مذکور می‌باشد.
لذا خواهشمند است دستور فرمایید رصد فضای تبلیغات غیرقانونی در دستور کار قرار گرفته و اقدام قانونی بر اساس دستورالعمل تبلیغات مصوب شورای عالی انجام شود». حال با توجه به درخواست رئیس سامان نظام پزشکی در خصوص رصد تبلیغات پزشکان در فضای مجازی باید دید طی روزهای آینده این درخواست تا چه میزان مورد توجه مسؤولان نظام پزشکی شهرستان‌ها قرار خواهد گرفت و اقدام جدی در زمینه برخورد با پزشکان متخلف صورت خواهد گرفت و سازمان نظام پزشکی به عنوان متولی ناظر بر آگهی‌ها از جهت ارائه مجوز انتشار کنترل شدیدتری بر این آگهی‌ها خواهد داشت؛ و این دست تبلیغات را نه فقط از جنبه سلامت جسمی بلکه تأثیر آنها بر سلامت روح و روان مخاطب نیز ارزیابی خواهد کرد؟
