دولت آمریکا به رغم تداوم دشمنی دیرینه با ایران، در روزهای اخیر بنا به دلایل متعددی از میزان اقدامات تهدیدکننده و لفاظی های خشونت بار خود کاسته است که مواضع دیروز جمعه دهم خردادماه «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه این کشور یک مورد از آنها است.
پمپئو در سفری که به آلمان داشت و با مقامات این کشور مهم اروپایی دیدار کرد، بخش هایی از صحبت های خود را با سران برلین به موضوع ایران اختصاص داد. اما نکته ای که توجه رسانه ها و مقامات جهان را به خود جلب کرده، موضع نرم پمپئو د باره روابط ایران و اروپا و اجرای اینستکس بود.
وزیر خارجه ترامپ باوجود تحریم های شدید و فشارهای حداکثری آمریکا بر ایران، سازوکار مالی ایران و اروپا را به صورت مشروط مورد پذیرش قرار داد. پمپئو در گفت وگو با «هایکو ماس» همتای آلمانی خود تاکید کرد که آمریکا مشکلی با راه اندازی اینستکس ندارد البته به شرطی که مبادلات با تهران شامل کمک های بشردوستانه باشد و اجناس مورد معامله نیز دارای مجوز باشند.
اروپایی ها بعد از خروج آمریکا از برجام تلاش های خود را برای خنثی سازی تحریم ها بکار بستند و سازوکارهای متعددی را مطرح کردند. «سازوکار ویژه مالی» (SPV) یکی از این سازوکارها بود که تروئیکای اروپا (آلمان، فرانسه و بریتانیا) آبان ماه پارسال مطرح کردند. پس از چندین بار تعویق در اجرای سازوکار مذکور، مشخص نشد که چه مشکلاتی بسترساز جایگزینی اینستکس با اس پی وی شد.
حدود سه ماه بعد یعنی بهمن ماه، وزیران امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام از سازوکار اینستکس (ابزار پشتیبان مبادلات تجاری) پرده برداشتند که انتظار می رفت موانع پیش پای مبادلات ایران و اروپا را بردارد. قرار است سازوکار مذکور همچون برنامه ای برای دور زدن تحریم های ایالات متحده از راه تهاتر عمل کند تا راه را برای مبادلات و همکاری شرکت های متوسط و کوچکی که پیوستگی اقتصادی کمتری با آمریکا دارند، بگشاید.
همچنین بر پایه اینستکس، معاملات ایران و اروپا بدون استفاده از دلار و به صورت کالا به کالا انجام خواهد گرفت تا از آسیب تحریم های آمریکا در امان ماند. البته اینستکس تنها در عرصه کالاهای اساسی دارو، غذا و محصولات کشاورزی فعال خواهد بود تا به تدریج دیگر کالاها را نیز شامل شود. همچنین رهبران اتحادیه اظهار امیدواری کرده اند که بعد از اجرای این سازوکار، رفته رفته دیگر کشورهای اروپا و حتی چین و روسیه نیز به آن بپیوندند.
تعلل و تاخیرهای مداوم اروپا در اجرای اینستکس، مقامات جمهوری اسلامی را به این نتیجه رساند تا برای کاهش اثرگذاری تحریم های آمریکا به سازوکاری مشابه با متحدان منطقه ای از جمله روسیه، عراق، چین و ترکیه دست یابد.
علاوه بر اعلام این خبر از سوی «محمد نهاوندیان» معاون اقتصادی رئیس جمهوری در روز نخست اردیبهشت ماه، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه هم در جریان سفر به ترکیه در گفت وگو با مقامات آنکارا به موضوع ایجاد سازوکارهای مشابه اینستکس پرداخت.
تیم ترامپ در روزهای گذشته همزمان با کاستن از میزان خشونت کلامی و همچنین مشروط کردن اینستکس تلاش کرده تا بر موضوع «خطر دستیابی ایران به سلاح های اتمی» تمرکز کند.
تیم ترامپ در روزهای گذشته همزمان با کاستن از میزان خشونت کلامی و همچنین مشروط کردن اینستکس تلاش کرده تا بر موضوع «خطر دستیابی ایران به سلاح های اتمی» تمرکز کند.
چند رو پیش ترامپ در جریان سفری که به ژاپن داشت، ضمن استقبال مجدد از مذاکره با ایران تاکید کرد که ««ما به دنبال تغییر رژیم در ایران نیستیم ما به دنبال این هستیم که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد.»
مواضعی مشابه البته با ادبیاتی متفاوت در جریان سفر دیروز پمپئو به آلمان نیز از زبان وزیر امور خارجه ترامپ جاری شد و پمپئو فشار بر ایران را با هدف جلوگیری از دستیابی ایران به جنگ افزارها و سلاح های اتمی دانست.
اتخاذ سیاست های ایران هراسانه و تهدید نشان دادن ایران هسته ای در حالی مطرح می شود که آمریکا تنها کشور جهان است که خود در جنگ دوم جهانی از بمب اتم استفاده کرد و با بمباران دو شهر هیروشیما و ناکازاکی چند صد هزار نفر از مردم این کشور را از بین برد.
اتخاذ سیاست های ایران هراسانه و تهدید نشان دادن ایران هسته ای در حالی مطرح می شود که آمریکا تنها کشور جهان است که خود در جنگ دوم جهانی از بمب اتم استفاده کرد و با بمباران دو شهر هیروشیما و ناکازاکی چند صد هزار نفر از مردم این کشور را از بین برد.
اما مقامات جمهوری اسلامی ایران بنا بر عرف و شرع با ساخت و کاربرد سلاح های اتمی مخالف اند. در همین ارتباط به تازگی وزیر امور خارجه کشورمان در صفحه توئیتر خود نوشته که رهبر معظم انقلاب سال ها قبل با صدور فتوایی دستیابی و استفاده از تسلیحات هسته ای را برای کشور منع کردند.
همچنین اخیرا «محمود صادقی» نماینده مردم تهران در مجلس پیرو بیانات رهبری مبنی بر حرام شمردن سلاح هسته ای از طرح «ممنوعیت ساخت سلاح هسته ای» خبر داده که قرار است در مجلس ارائه شود؛ طرحی که این پیام را به جهان صادر می کند که نه ایران به دنبال دستیابی به سلاح های اتمی است و نه موافق دستیابی دیگر کشورها به این قبیل سلاح های کشتار جمعی است.
