به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کار آزمایش‌های نهایی برای تحویل ماهواره «پارس ۱» که پیشرفته‌ترین ماهواره تولید داخل است، به سرانجام رسیده و این ماهواره هفته آینده برای طی مراحل بعدی تحویل سازمان فضایی خواهد شد.
مراسم معرفی دستاوردهای بومی‌سازی تجهیزات پیشرفته شبکه ملی اطلاعات در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد. محمدجواد آذری جهرمی در این مراسم با بیان اینکه یکی از محورهای اصلی هسته اقتصاد دیجیتال در صنعت آی‌سی‌تی در هر کشور، محور تولید داخل است، گفت: اگر ما می‌گوییم سهم ارتباطات و فناوری اطلاعات از تولد ناخالص داخلی به ۶.۵ درصد رسیده، بخشی از این سهم مربوط به تولیدات آی‌سی‌تی است.
وی ادامه داد: در ابتدای انقلاب و همزمان با رشد ارتباطات و فناوری اطلاعات، در کشور صنعت مخابرات رشد خوبی داشته است. سوئیچ‌سازی در ایران همزمان با کشورهای پیشرفته‌ای مانند کره جنوبی و چین توسعه داشته، اما متاسفانه به لحاظ استفاده از این تکنولوژی‌ها، هدایت خوبی در عرصه بهره‌برداری برای اینکه این چرخه به رشد خودش ادامه دهد وجود نداشته، مدل اقتصادی برای رقابت وجود نداشته و شرکت‌ها در رقابت برای تولید، یکدیگر را حذف کردند، دامپینگ و پایین آوردن قیمت و ارائه خدمات پس از فروش مطلوب‌تر توسط وندورهای خارجی هم باعث شده داخلی‌ها پس از مدتی از میدان خارج شوند.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین با اشاره به تکمیل ماهواره پارس ۱ بیان کرد: طبق گزارش‌های آقای دکتر حسین صمیمی، رییس پژوهشگاه فضایی، کار آزمایش‌های نهایی برای تحویل ماهواره «پارس ۱» که پیشرفته‌ترین ماهواره تولید داخل است، به سرانجام رسیده و این ماهواره هفته آینده برای طی مراحل بعدی تحویل سازمان فضایی خواهد شد. می‌خواهم همه تمرکزشان را بگذارند برای تکمیل ماهواره «ناهید ۲» که آن‌هم ماهواره مخابراتی مهمی است و امیدوارم همین مسیر پیشرفت در عرصه فناوری اطلاعات با جدیت ادامه پیدا می‌کند تا به سرانجام نهایی برسد.
دانش فنی لازم را برای تولید داخل داریم
وی با بیان اینکه ما دانش فنی لازم را برای اینکه به مسیر حرکتی تولید برویم، داریم، افزود: وقتی صحبت از تولید می‌شود، ذهنیت عده‌ای این است که همه چیز باید در داخل تولید شود. درحالی که ساخت قطعات، نیمه‌هادی‌ها و محصولات دیگر، صنایع حائز اهمیت و مهمی هستند که ما در این عرصه‌ها استفاده‌کننده از کشورهایی هستیم که تولیدکننده این قطعاتند. اما برنامه‌ریزی نرم‌افزاری و مدل خلاقیتی که برای مدل نهایی به کار می‌رود، حائز اهمیت است و ما دانشش را در داخل داریم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به تاثیرات تولید داخل در کشور بیان کرد: اثر اول تولید داخل، کاهش قیمت تمام‌شده است. اگر بنا باشد قیمت تولید داخلی نسبت به نمونه خارجی مطلوب و قابل رقابت نباشد، موثر نیست و نمی‌تواند با اهداف تولید داخل برابری کند. قیمت تولید به تیراژ بستگی دارد، نمونه‌های خارجی چون بازار بین‌المللی را از آن خود می‌کنند، قیمت تمام‌شده نمونه‌های تک‌محصولشان پایین‌تر از قیمت محصولات ماست. اما در تولید بین‌المللی و خارجی، هزینه‌هایی مانند حمل و نقل، گمرک و هزینه‌های جانبی تعدیلات نرخ ارز را داریم که در نمونه‌های داخلی نداریم و اینها باید موازنه‌ای ایجاد کند که قیمت تمام‌شده نمونه تولید داخل ارزان‌تر از نمونه خارجی باشد.
آذری جهرمی با اشاره به موضوع خدمات پس از فروش در عرصه تولید بیان کرد: مساله‌ای که در استفاده از تولید داخل توسط کارشناسان فنی مطرح می‌شود این است که محصولات باید بتوانند ۱۵ سال کار کنند. آیا تضمینی هست که شرکت تولیدکننده داخلی، تا سه سال دیگر وجود داشته باشد که بخواهند خدمات پس از فروش و پشتیبانی بدهد؟ چون بارها پیش آمده که شرکتی ایجاد شده و محصولی تولید کرده و به اندازه بازار اولیه محصولش را فروخته و چون صرفه اقتصادی نداشته، تعطیل شده است.
کشش بازار داخلی در تولید یک محصول، محدود است
وی ادامه داد: دلیلش این است که کشش بازار داخلی ما حدی دارد و هزینه‌های تحقیق و توسعه اولیه و هزینه‌های نگاهداشت بالاست. بازار همیشه کشش خرید یک محصول را ندارد، بنابراین شرکت یک محصول را تولید می‌کند و می‌فروشد و سودش را می‌گیرد و زمانی که بازار اشباع شده و دیگر نمی‌تواند محصول را عرضه کند، شرکت را تعطیل می‌کند. راهکار این موضوع در صنایع داخلی در ادغام شرکت‌های مختلف تولیدکننده است که به جای تولید تک‌محصولی، خطوط تولید چندمحصولی داشته باشند.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه بلوغ صنعت تولید ما در این است که شرکت‌ها به سمت ادغام بروند، افزود: شرکت‌ها باید ظرفیت‌های تولیدی خود را کنار یکدیگر بگذارند و بتوانند اقتصاد خود را تداوم دهند. زمانی که به تجهیزات لایه دسترسی، لایه انتقال و بازار ترمینال نیاز است، این محصولات را ارائه دهند و سود یک بخش را در بخش دیگر هزینه کنند. این کار اجتناب‌ناپذیر است و اگر بخواهیم دغدغه‌های مصرف‌کنندگان کالای داخلی را برطرف کنیم، باید این بلوغ را در صنعت تولیدی ایجاد کنیم.
آذری جهرمی با بیان اینکه در داخل کشور هم ظرفیت تولید و هم بازار مصرف داریم، اظهار کرد: اینکه تولید داخل به نتیجه نمی‌رسد، به دلیل دغدغه‌های موجود است. دغدغه اول تداوم فعالیت شرکت‌ها به دلایل اقتصادی است و راهکار رفع این دغدغه، اتصال این شرکت‌ها با همدیگر است. راهکار دوم پویایی تکنولوژی است. به‌روز نگه داشتن فرآیند تحقیق و توسعه در شرکت‌های تولیدکننده حائر اهمیت است. وقتی محصولی تولید می‌شود، از ظرفیت حمایتی استفاده شده و واردات آن کالا ممنوع می‌شود، تولیدکننده که می‌بیند مجموعه‌ای با فشار دولت، مجبور به خرید محصولاتش شده، چون یک بار هزینه تحقیق و توسعه را داده، دیگر هزینه‌ای نمی‌کند.
خدمات داخلی باید در سطح بین‌المللی عرضه شود
وی ادامه داد: راهکار این موضوع رفتن به سطح بازار بین‌المللی است. تولید داخل ما نباید بسنده به بازار داخل باشد و تا زمانی که اینطور فکر کنیم، نمی‌توانیم پیشرفت کنیم. وقتی در عرصه بازارهای بین‌المللی حضور پیدا کنیم، ملزم به رقابت خواهیم بود. اگر ما خدماتمان را در کلاس بین‌المللی ارئه کنیم، این بازار هم فراهم است. بنابراین تداوم تحقیق و توسعه و به‌روزرسانی مساله‌ای است که می‌تواند حیات تولید داخل را تضمین کند و پیش ببرد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به مساله پشتیبانی محصولات داخلی به عنوان چالش سوم، بیان کرد: هنگام خرید از شرکت‌های خارجی، آنها همواره در ارائه خدمات پس از فروش می‌گویند که حق با مشتری است، اما هنگام خرید از شرکت‌های داخلی، خدمات پس از فروش کیفیت مورد انتظار وجود ندارد. راهکار این مساله، ارتقای فرهنگ سازمانی به کارمندان است. ما باید توجه ویژه به خدمات پس از فروش داشته باشیم.
آذری جهرمی خاطرنشان کرد: این چالش فقط مختص تولیدکنندگان نیست، به ارائه‌کنندگان خدمات اپراتورها هم مربوط است، از جمله شرکت مخابرات در ارائه خدماتش در بخش ۲۰۲۰ و یا اپراتورهای همراه که خدماتی با کیفیت متفاوت دارند. یکی از دلایل ماندگاری مشتریان در خدمات ارتباطی، کیفیت خدمات پس از فروش است که نیاز به ارتقا فرهنگ و آموزش دارد برای اینکه این اعتقاد جا بیفتد که حق با مشتری است. اگر ما بتوانیم در این سه محور اقدام کنیم، می‌توانیم تداوم رشد اقتصادی بخش صنعتی در حوزه خود را پیش ببریم.
بررسی نیازمندی‌ها و توانمندی‌های تولید داخل
وی با بیان اینکه برنامه ما برای حمایت از تولید داخل در همکاری با سندیکای صنعت مخابرات و انجمن تولیدکنندگان، پیگیری پیوست فناوری بود، گفت: این کار ذیل برنامه اقتصاد مقاومتی به ما ابلاغ شده بود. ما در ساختار این برنامه استخراج کردیم برای ۱۵ سال آینده، چه نیازمندی‌هایی در حوزه داخل داریم، چه توانمندی‌هایی برای تولید داخل داریم، اولویت‌های تولید داخلی را بررسی کردیم برای اینکه در این حوزه پیگیری شود و تولید سالانه تجهیزات را در نظر گرفتیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ادامه داد: در حال حاضر در توسعه شبکه ثابت، ۷۰ درصد تجهیزات مورد نیازمان را می‌توانیم در کشور تولید کنیم. در ظرفیت تولید فیبر نوری، کافوهای نوری، تجهیزات شبکه، مودم‌های دسترسی و به‌طور کلی ۷۰ درصد از اجزای شبکه ثابت به لحاظ اقتصادی، توان تولید داخل دارد. ما در سال‌های پیش رو باید یک جهش بزرگ در شبکه ثابت داشته باشیم، چون توان تولیدی ما به مصرف بازار رسیده است.
آذری جهرمی با بیان اینکه برای حمایت، واردات این حوزه را کنترل کردیم، افزود: درنتیجه این کار به جایی رسیدیم که امروز بازار تولیدی ما می‌تواند نیاز بازار مصرفی را تامین کند. ما بازار رقابتی فراهم کردیم و لازمه رشد آن این است که شرکت‌ها رقابت سالم داشته باشند. رقابت منفی را کنار بگذارید، چون هر شرکتی که در فروش تجهیزات بتواند بازار داشته باشد، برد کرده است.
وی با اشاره به مشکلات نوسان نرخ ارز بیان کرد: به دلیل تحریم‌ها، فشار حداکثری به کشور ما وارد شده است. نمی‌توان به مردم گفت در این شرایط مودم، گوشی و تبلت نخرید و ما هم نمی‌توانیم کاری کنیم، همین حالا برای استفاده از آموزش آنلاین، کاربران به گوشی و مودم نیاز دارند. در شرایطی که یک مودم قبلا ۳۰۰ هزار تومان بوده، حالا دو میلیون تومان شده، چاره این این است که این محصولات را در داخل تولید و عرضه کنیم برای اینکه نیاز مردم تامین شود. باید با تولید داخل وفور کالا فراهم شود.
