وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دو روز قبل در حکمی، مشاوری برای خود در حوزه پاسداشت زبان فارسی معرفی کرد که این انتصاب را میتوان حاصل تأکید رهبر انقلاب در دیدار نیمه ماه رمضان ایشان با شاعران و فرهیختگان دانست.
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمود شالویی را که کمتر از ۱۳ ماه قبل به مدیرکلی فرهنگ و ارشاد مازندران منصوب کرده بود، با معرفی عباس زارع به عنوان جایگزین شالویی در این استان شمالی، شالویی را به عنوان مشاور خود در امور پاسداشت زبان فارسی منصوب کرد.
با این حال، در متن حکم سیدعباس صالحی خطاب به مشاور وزیر در امور پاسداشت زبان فارسی آمده است: «نظر به جایگاه زبان فارسی در هویت ملی ـ دینی و با توجه به پیشینه علمی و فرهنگی ارزشمندتان به عنوان «مشاور وزیر در امور پاسداشت زبان فارسی» منصوب میشوید. زبان فارسی، یادگار زرین تمدن بشری و کانون هویتبخش و امنیتآفرین در کهنبوم ایرانی است و از جنابعالی انتظار میرود که در هماهنگی و نظارت وظایف وزارت متبوع در حوزه پاسداشت و گسترش زبان فارسی کوشا باشید.»
این انتصاب را میتوان پیگیری یک تأکید و زمینهساز یک تغییر دانست. رهبر معظم انقلاب در دیدار سالانه جمعی از شاعران و فرهیختگان کشور که در سیام اردیبهشت امسال، مصادف با شب نیمه ماه مبارک رمضان و ولادت مسعود امام مجتبی (ع) صورت گرفت، از وضعیت زبان فارسی در کشور ابراز ناراحتی کردند و با برشمردن خطاهایی که در این زمینه در رسانه ملی میشود، گفتند: «من راجع به زبان فارسی حقیقتاً نگرانم؛ زیرا در جریان عمومی، زبان فارسی در حال فرسایش است. من از صداوسیما گلهمندم، بهدلیل اینکه به جای ترویج زبان صحیح و معیار و زبان صیقلخورده و درست، گاهی زبان بیهویت و تعابیر غلط و بدتر از همه تعابیر خارجی را ترویج میکند. انتشار فلان لغت فرنگی یک مترجم یا نویسنده از تلویزیون، موجب عمومی شدن آن لغت و آلوده شدن زبان به زوائد مضر میشود.»
ایشان با تقبیح استفاده فراوان از لغات بیگانه در رسانهها، خطاب به مسؤولان تأکید کردند: «نگذارید زبان فارسی دچار فرسودگی و ویرانی شود.»
حضرت آیتالله خامنهای همچنین از ولنگاری زبانی و ساخت لفظی بسیار نازل برخی ترانهها و پخش آنها از صداوسیما در سریالها نیز انتقاد کردند و گفتند: «زبان فارسی، قرنهای متمادی است که عمدتاً بهوسیلهی شاعران بزرگ حفظ شده و اینگونه سالم و فصیح به دست ما رسیده است؛ بنابراین ما باید حرمت زبان را حفظ کنیم و اجازه نداریم با بیمبالاتی آن را به دست فلان ترانهسرای بیهنر بدهیم که الفاظ را خراب کند و بعد نیز با پول بیتالمال در صداوسیما و دستگاههای دولتی و غیردولتی پخش شود.»
رهبر معظم انقلاب، آنگاه فرمودند: «… آنکه در این جلسه فعلی ما میتواند مخاطب قرار بگیرد، یکی جناب آقای صالحی، وزیر محترم ارشاد هستند، یکی هم جناب آقای مؤمنی، رئیس حوزه هنری. واقعاً بنشینید روی این مسأله فکر کنید، نگذارید زبان فارسی دچار فرسودگی و دچار ویرانی بشود؛ ما باید [آن را] خیلی حفظ کنیم.»
بعد از ۶۵ روز از آن تأکید رهبر انقلاب، انتصاب شالویی ۵۳ ساله که در رشته علوم حوزوی تحصیل کرده و در رشته ادیان و عرفان تطبیقی تحصیلات عالی دانشگاهی دارد، میتواند پیگیری همان تأکید باشد. چرا که در سوابق شالویی میخوانیم که «او از دوره نوجوانی به حوزه شعر و ادب فارسی ذوق وافر داشت و از همین روی اشعار بسیاری از مثنوی معنوی را به حافظه خویش سپرد و در این باره هم به بررسی و پژوهش پرداخت.»
البته محمود شالویی کتابی هم با نام «مولانا و وحدت ادیان دارد و از آثار دیگر او میتوان به کتاب «من مسلمانم» اشاره کرد که شرحی بر گزیدهای از اشعار سهراب سپهری به دو زبان فارسی و انگلیسی است. به جز اینها در کارنامه شالویی خوزستانی، تجربه و سابقهای در حوزه زبان و ادبیات فارسی دیده نمیشود و او، بیشتر در حوزه هنرهای تجسمی مسؤولیت داشته است. چنانکه مدیریت موزه هنرهای معاصر تهران و مدیرکلی هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از شاخصترین مسؤولیتهای وی بوده است. او علاوه بر این، سابقه رایزنی فرهنگی در بلگراد (صربستان) و مدیرکلی فرهنگ و ارشاد اسلامی دو استان اصفهان و مازندران را نیز بر عهده داشته که مدیریتش در هر دو استان، بسیار کوتاه بوده است.
انتصاب محمود شالویی به عنوان مشاور وزیر در امور پاسداشت زبان فارسی، میتواند زمینهساز تغییراتی نیز در ساختار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد؛ چنانکه اخیراً جلساتی در معاونت فرهنگی وزارت ارشاد برای ادغام سه مؤسسه زیرمجموعه این معاونت یعنی خانه کتاب، موسسه نمایشگاههای فرهنگی و بنیاد شعر و ادبیات داستانی در حال برگزاری است.
دو موسسه خانه کتاب و موسسه نمایشگاههای فرهنگی، بیشتر نهادهای ارائهدهنده خدمات فرهنگی هستند و شأن اجرایی قویتری دارند، اما بنیاد شعر و ادبیات داستانی که نماینده حاکمیت در حوزه شعر و داستان باید باشد، مراودهای محتوایی با پدیدآورندگان دارد که عمده این مراودات در حوزه آموزش و پژوهش، نقد، تولید و ترویج و بازار بینالملل تعریف میشوند. این بنیاد البته، متولی برگزاری جایزههای پروین اعتصامی و جلال آلاحمد و همچنین جشنواره شعر فجر نیز هست که برای او، شأنی داور و انتخابگر ایجاد میکند. بنابراین، جدا کردن مسیر بنیاد شعر و ادبیات داستانی از ادغام دو مؤسسه خانه کتاب و موسسه نمایشگاههای فرهنگی دور از ذهن نیست.