پیشینه بیت فقاهت سلیمانی و شریعت
تعامل و ارتباط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی اهالی دیلم با ساکنان بهبهان از دیرباز مرسوم و معمول بوده است. البته این ارتباط تنها محدود به شهر دیلم نیست که یکی از محلات قدیمی آن به محله بهبهانی اشتهار دارد ، در برخی دیگر از شهرهای استان بوشهر و خوزستان نیز شواهدی از این امر وجود دارد.
آيت‌الله «شيخ سليمان‌بن شيخ عبدالعلی بهبهانی»، از علما و فقهای نامدار ديار عالم‌پرور بهبهان كه در دوره قاجاريه می‌زيسته و جد خاندان «معصومیَ سليمانی» و شريعت محسوب می‌شوند.
آن عالم فرزانه از شاگردان مبرز و زبده «شيخ اعظم انصاری» و بسيار مورد ملاطفت و توجه آن شيخ قرار داشته بگونه‌ای كه وقتی از مرحوم «آخوند ملاحسين بهبهانی»، برای ازدواج با دخترش خواستگاری می‌كند ،مرحوم «شيخ مرتضی انصاری»، خود خطبه عقد و نكاح را قرائت و قباله نكاح به خط شريفشان تحرير و ممهمور می‌شود .
ايت‌الله «شيخ سليمان»، بعد از وفات استاد فرزانه‌اش مرحوم آيت‌الله العظمی «انصاری» به قصد تجديد ديدار با اقوام و خانواده از نجف به سمت بهبهان حركت می‌كند.
در مدخل ورودی به كشور( آب‌های ساحلی) وارد بندر ديلم كه از مناطق دور افتاده اما در عين حال دارای مردمان متدین و برخوردار از رونق تجاری بوده مورد استقبال عمومی قرار گرفته و معتمدين و اهالی بندر ديلم از اين روحانی فاضل درخواست می‌كنند به‌عنوان مرجع مسايل شرعی و پاسخ به مراجعات دينی و ترويج شريعت در اين ديار اقامت گزيند كه مورد موافقت این روحانی وارسته و مردمدارقرار می‌گيرد.
با پذيرش «توطن» در بندر ديلم از اهل و عيال خود در نجف اشرف می‌خواهد كه به سمت ديلم حركت كنند.
پس از مدتی اقامت در بندر ديلم آن عالم روحانی و وارسته قصد مسقط الراس خود يعنی شهر «بهبهان» نموده و عازم آن شهر می‌شود.
در «بهبهان»، تصدی محراب و منبر در محل «گود بقال»، را پذيرا شده و ضمن اقامه نماز جماعت به ترويج احكام دين و انجام امور شرعی مردم این سامان می‌پردازد.
آن عالم روحانی سه فرزند پسر به‌نامهای حاج «شيخ علی معصومی»، حاج «شيخ محمدحسين سليمانی» و حاج «شيخ علی شريعتی» از خود بجا گذاشت كه هر يك از آنها ساليان متمادی در شهرهای «بهبهان». «بندرديلم» و «هنديجان» و مناطق همجوار آن مرجع رجوعات شرعی و دينی مردم بودند.
آيت الله حاج «شيخ محمدعلی معصومی» ولد ارشد آيت‌الله «شيخ سليمان» از معتمدين و مورد وثوق شيخ «اعظم انصاری» بوده و به درجه اجتهاد رسيده و عموم علمای نجف اشرف اجتهاد ايشان را تصديق كرده‌اند.
ايشان علاوه بر فعاليت در عرصه‌های دينی و مذهبی از مبارزان با استعمار و عوامل آن بشمار می رود و تلاش وی برای تهیج و بسیج ملیون و مبارزان بهبهانی برای حمایت از مجاهدین در بوشهر و دشتستان و تنگستان در بسیاری از مستندات تاریخی ثبت و ضبط شده است .
مرحوم آيت‌الله حاج «شيخ محمدحسين سليمانی»، دیگر فرزند آيت الله شيخ «سليمان» در بهبهان متولد شد و از جوانی مقدمات علوم را نزد والد علامه خويش و ساير علمای طراز اول بهبهان تلمذ نمود و تا حدود سطح را در اين شهرستان تحصیل کرد.
ایشان سپس برای ادامه تحصيل به نجف اشرف و كربلای معلی عازیمت کرد و از محضر علمای بزرگ و مدرسان بنام مانند آيت‌الله ميرزا «محمدتقی شيرازی حايری» كسب فيض می‌نمايد تا به مقام شامخی از فقاهت دست می‌يابد.
مرحوم آيت‌الله شيخ «محمدحسين سليمانی» به دستور مرحوم «شيرازی» برای تبليغ و ترويج شرع مقدس به زادگاهشان بهبهان عزيمت می كنند و منشا خدمات زيادی در اين ديار می‌شوند.
به دليل همجواری بهبهان با بندر ديلم و به تقاضای اهالی ديلم رهسپار اين بندر محروم و دور افتاده و فاقد ابتدايی ترين امكانات می‌شود.
اين عالم روحانی و وارسته به‌دور از تشريفات بود و برغم محروميت‌های آن روز منطقه در بندر ديلم اقامت گزيد.
در ساليانی كه فعاليت روحانيت و عزاداری خامس آل عبا حضرت سيد الشهدا ممنوع اعلام شده بود و ماموران محلی با مظاهر ديانت و شريعت مانند حجاب برخورد می كردند، آيت الله سليمانی با اشتياقی وصف ناپذير و عليرغم تنگناها و تضييقات به اقامه عزاداری سالار شهيدان پرداخته و پيشتاز مردم ولايتمدار بندر ديلم در اين خصوص بود. از نشانه های دلسوزی اين روحانی متعهد و سختكوش اين است كه با هزينه شخصی و به دليل فقدان آب اشاميدنی مبادرت به احداث آب انباری در محلی به‌نام«مغدر» كه در محدوده ديلم واقع است- نمود كه در مواقع خشكسالی و بی بارانی مورد استفاده اهالی قرار می‌گرفت.
مرحوم آيت الله حاج شيخ محمد حسين سليمانی دارای فرزندان برومندی بوده كه عده ای از آنها در كسوت روحانيت و شماری ديگر نيز به عنوان معتمدين اهالی در بندر ديلم و بهبهان و ساير نقاط كشور از حسن شهرت برخوردار بود و منشا خدماتی بوده اند.
حجج الاسلام مرحومان حاج شیخ جعفر ، حاج شیخ جواد و حاج شیخ عبدالنبی از فرزندان فاضل آیت اله حاج شیخ محمد حسین سلیمانی بودند که سالهای متمادی در استان خوزستان و بندر دیلم و لیراوی در کسوت روحانیت خدمتگزار مردمان شریف این دیار بودند.
آیت اله میرزا عبدالوهاب شریعت
فرزند ارشد مرحوم شیخ محمد حسین سلیمانی ،عبدالوهاب بود ، بر اساس مدارک و مستندات میرزا عبدالوهاب شریعت در بین الطلوعین ۹ مرداد ۱۲۸۸ در بهبهان واقع در جنوب ایران از مادری پاک نهاد به نام سیده گلاب فرزند سید حسین چشم به دنیا گشود.
وی که دارای هوش سرشار و پشتکار خارق‌العاده برای تحصیل علوم دینی بود تلمذ از محضر اساتید در حوزه‌های قم و نجف را در پیش گرفت و اردیبهشت ۱۳۰۵ هجری شمسی در حالی که ۱۷ سال سن داشت به نجف عزیمت نمود و توانست به عنوان مجتهدی مبرز از علمای بزرگ اجازه داشته باشد.
میرزا عبدالوهاب محضر اساتید بزرگ بسیاری را درک کرد و از جمله باید وی را در زمره شاگردان خاص شیخ عبدالکریم حائری (مؤسس حوزه علمیه قم) و همچنین سید حسین طباطبایی بروجردی یاد کرد. وی که از تبحر ویژه ای در زمینه ریاضیات، هندسه و نجوم برخوردار بود مدتی تمشیت امور حسابداری حوزه علمیه قم را بر عهده داشت.
مرحوم آیت اله شریعت در نجف اشرف با بسیاری از بزرگان و علمای دینی رفاقت دیرینه ای داشت که یک نمونه بارز آن مرحوم آیت اله شهید سید اسداله مدنی از شهدای محراب است که ارتباط این دو فقید تا زمان شهادت مرحوم آیت اله مدنی ادامه داشت.
شریعت که به اتفاق خانواده در نجف به تحصیل و تدریس اشتغال داشت نظیر رویه والد ماجدش حسب درخواست معتمدین و اهالی بندر دیلم و لیراوی عازم این دیار شد و سالیان متمادی به عنوان پیشنماز مسجد گود قصابخانه ملجا مردم این سامان بود.
در هنگامه ای که به دلیل محرومیت این دیار بارها از سوی مراجع بزرگوار به مرحوم آیت اله شریعت اقامت در قم و یا مشهد و تهران پیشنهاد شد وی با احساس مسئولیت برای انجام امور شرعی و اشاعه فرهنگ دینی خویش را ملزم به حضور در این دیار می دید.
وی همپای مردم متدین و شیفته خاندان ولایت و امامت برای نشر اندیشه های دینی بسیار کوشید، اندرونی و بیرونی منزل وی در بندر دیلم در مناسبت های مختلف مذهبی مامن زنان و مردان مومنی بود که در ترویج شعایر اسلامی و همچنین تربیت و پرورش فرزندان پاک سیرت نقش آفرین بودند.
علاوه بر میزبانی از خطبا، علما و روحانیون اعزامی به مناسبت های مذهبی ،مرحوم آیت اله شریعت در بسیاری از فعالیت های اجتماعی و عمرانی پیشگام بود که بطور مثال انتقال آب به بندر دیلم و همچنین سایر امور عمرانی با محوریت آن روحانی وارسته و جمعی از بزرگان و معتمدین جامه عمل پوشید.
تلاش برای احداث و تجدید بناهای مذهبی و فرهنگی از مواردی بود که مرحوم شریعت تا پایان عمر به آن اهتمام داشت که آخرین نمونه آن بنا و احداث حسینیه ای در ششصد دستگاه همدان بود که رونمایی آن توسط آن مرحوم و در معیت آیت اله شهید مدنی در اوایل پیروزی انقلاب انجام شد.
اهتمام آیت اله شریعت به صیانت از کانون خانواده باعث شد تا برغم میل باطنی و اعراض از پذیرش مسئولیت دفتر ازدواج، برای تسهیل این امر به عنوان عاقد بسیاری از ازدواج های زوج های جوان دیلمی در دهه های چهل و پنجاه بود و نکته در خور تامل عدم پذیرش وی برای جاری کردن صیغعه طلاق و تلاشش برای حل و فصل اختلاف فی مابین همسران بود.
در کنار پرداختن به اشاعه فرهنگ دینی و مذهبی، مرحوم شریعت نکوداشت آیین های سنتی نظیر عید نوروز،یلدا و حتی سیزده بدر را حتی الامکان در دستور کار داشت و مراجعین در ایام عید که اغلب یا برای طرح پرسش های شرعی و یا انجام استخاره به محکمه(دفتر کار) ایشان مراجعه می کردند اسکناس های نو رایج آن زمان که در صفحات مختلف قران تعبیه شده بود را به عنوان عیدی دریافت می کردند.
از مرحوم ایت اله شریعت دست نوشته ها ، تحریرات و تقریظ هایی برجا مانده است که حاکی از احاطه ایشان بر علوم مختلف می باشد.
وی پس از سال‌ها خدمت علمی-دینی در لباس روحانی در فروردین ۱۳۶۵ در همدان درگذشت و در آرامگاه ابوحسین قم بخاک سپرده شد.
